«Το θέατρο είναι ψυχή της Δημοκρατίας!!»

Μαρία Μπαλτατζή

“Το θέατρο είναι η ψυχή της Δημοκρατίας, μόνο που στις μέρες μας αντί για χειροκρότημα παίρνουμε like.. “
Η χρονιά αυτή ήταν από τις δυσκολότερες για το θέατρο… κορονοϊός, lockdown..”!!

Η συνάντηση με τη Μαρία Μπαλτατζή, διαδικτυακή βέβαια, όπως «αρμόζει» στις μέρες μας, μας έβαλε στο κλίμα των δυσκολιών που βιώνουν έντονα τους τελευταίους μήνες οι άνθρωποι του θεάτρου και της τέχνης γενικότερα.
«Γιατρός με το στανιό» του Μολιέρου, μια παράσταση που έκανε πρεμιέρα και κλείσιμο την ίδια μέρα, 24 Οκτωβρίου, στην Πολιτεία Θεάτρου στη Θεσσαλονίκη. Η Μαρία Μπαλτατζή ιδρύτρια και ψυχή της Πολιτείας Θεάτρου μας μιλάει για το θέατρο και τις συνέπειες της πανδημίας στο χώρο των τεχνών.

«Σήμερα με αφορμή – ή και άλλοθι – την πανδημία, οδεύουμε στην ήττα του κοινωνικού ανθρώπου από τις μηχανές. Ζούμε τη Δ΄ Βιομηχανική Επανάσταση, Τεχνολογία-Διαδίκτυο, Ρομποτική, Τεχνητή Νοημοσύνη, εμπειρίες πέρα από αυτές που βιώνει το σώμα μας. Αποτέλεσμα όλων αυτών βέβαια είναι η αποξένωση, η αλλοτρίωση, ο κυνισμός, ο απανθρωπισμός. Αντί να επιδιώκουμε τη ζωντανή συνεύρεση επικοινωνούμε μέσω  chats, machine learning, εργασία από το σπίτι, facebook κλπ. Όλα αυτά καταλήγουν στην ΜΟΝΑΞΙΑ, την ΑΠΟΞΕΝΩΣΗ και τον ΑΤΟΜΙΚΙΣΜΟ των ανθρώπων. Χάνουμε τους πραγματικούς φίλους και «γεμίζουμε» διαδικτυακούς…. Το smartphone είναι το δεύτερο μυαλό μας και το web η μνήμη μας».

Και δεν έχει άδικο μια και καιρό πριν την εμφάνιση της πανδημίας και του lockdown η ζωή μας είχε πάρει διαδικτυακή ρότα….
Συζητώντας με τη Μαρία για το θέατρο αντιλαμβανόμαστε την αγάπη και το πάθος της να είναι διάχυτα. «Πρόκειται για μια τρισδιάστατη ομαδική τέχνη. Το θέατρο απαιτεί την παρουσία και την σωματικότητα. Προσφέρει κάτι που καμία τεχνική εφεύρεση δεν θα κατορθώσει να αντικαταστήσει. Είναι η γοητεία των ζωντανών ηθοποιών, η ψυχική επίδραση της ανθρώπινης παρουσίας, η Σκηνή, τα Φώτα, η μαγική σχέση μεταξύ θεατών και ηθοποιών. Γι’ αυτόν τον λόγο και κάθε παράσταση διαφέρει από όποια άλλη.
Η αλληλεπίδραση ηθοποιών και θεατών δημιουργούν κάθε φορά και μια ατμόσφαιρα, μια διαφορετική ατμόσφαιρα. Αυτή είναι και η μαγεία του Θεάτρου. Αυτή είναι η Δύναμη του Θεάτρου. Είναι αυτό που ο λαός μας με μια φράση θαυμαστή για την πυκνότητα και την εκφραστικότητά της λέει «Το πρόσωπο είναι σπαθί». Αυτό, “το πρόσωπο σπαθί” ,μόνο η ζωντανή σκηνή μπορεί να το δώσει».

Συνεχίζει με ένα βαθύτερο προβληματισμό και επεκτείνει τη σκέψη της δίνοντας μια άλλη διάσταση…
« Το Θέατρο είναι η γιορτή της Δημοκρατίας. Η πνευματική τροφή του λαού. Σχολείο για ενήλικες, όπως είπε και ο Αριστοφάνης.
Πλάθει, καλλιεργεί την κοινωνική συνείδηση, δημιουργώντας πολίτες άξια μέλη κοινωνικού συνόλου. Είναι το κέντρο της ελεύθερης παιδείας από το οποίο εκπορεύονται ιδέες, προβληματισμοί, ανησυχίες και αναζητήσεις. Μια αναγκαία συνθήκη του πολιτισμού μας, απαραίτητο για την μόρφωση (με την ευρεία έννοια), για την δημιουργία πολιτών μιας ευνομούμενης δημοκρατικής πολιτείας».

Δε θα μπορούσε βέβαια να μην αναφερθεί στην αρχαιότητα, μια και η Πολιτεία Θεάτρου πήρε το όνομά της από την Πολιτεία του Πλάτωνα θέλοντας να δώσει το στίγμα της « προκειμένου να καταστεί  δυνατή η όποια βελτίωση των “κακώς κειμένων”, με στόχο τη δημιουργία μιας ευνοούμενης πολιτείας».

« Το Θέατρο είναι συμπυκνωμένη ζωή. Εμπνέεται από την ζωή. Μια αλληλεπίδραση ψυχών. Ένα μέσον για να ερευνά κανείς το νόημα της ζωής και συγχρόνως ένας τρόπος για να αντιμετωπίζει τη ζωή. Μας δίνει τη δυνατότητα να συνδεθούμε, να συγκινηθούμε, ν’ αγγίξουμε ο ένας τον άλλον, να νιώσουμε μαζί μια Αλήθεια», την αλήθεια την ατομική του καθένα μας ξεχωριστά, την αλήθεια που θα μας οδηγήσει στο φως και στη δημιουργία,
στην αγάπη και στο σεβασμό για τον εαυτό μας αλλά και για το συνάνθρωπο.
Όσο αφορά στις διαδικτυακές on line παραστάσεις η άποψη της Μαρίας δε διαφέρει από αυτή πολλών άλλων επαγγελματιών του χώρου.
« Με την διαδικτυακή παρουσίαση παραστάσεων (live streaming, θέατρο digital, ψηφιακό θέατρο) χάνεται το «εδώ και τώρα», η κοινωνική συνεύρεση, το ζωντανό κύτταρο, η παροντικότητα. Συνεπώς χάνεται η ίδια η ουσία της έννοιας ΘΕΑΤΡΟ.
Η βιντεοσκόπηση μιας παράστασης την καθιστά κινηματογραφικό έργο ή οτιδήποτε άλλο. Πάντως όχι θεατρική παραγωγή.

Εξάλλου η τεχνική και η αισθητική της 7ης τέχνης είναι διαφορετική. Επιπλέον, η μοναχικότητα του θεατή αφαιρεί την δυνατότητα σύναξης, την εγγύτητα. Αντί των χειροκροτημάτων έχουμε τα like σε μια online παράσταση».

Παπαδανιήλ Ελπίδα

Ειδική Παιδαγωγός, Αρθρογράφος, Λογοτέχνης

https://www.facebook.com/politeiatheatrou

https://www.facebook.com/maria.baltatzi.5