« Ο έρωτας στα χρόνια της Μάσκας »
Το 1986 κυκλοφόρησε στα ελληνικά το αριστούργημα του νομπελίστα Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες «Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας», ένα διαχρονικό μυθιστόρημα για τον έρωτα και τον θάνατο. Ο Μάρκες αποτυπώνει με μοναδική μαεστρία πρόσωπα και γεγονότα της εποχής εκείνης, μιας εποχής που σφραγίστηκε από τη μάστιγα της χολέρας. Σήμερα, το 2020, είμαστε μάρτυρες μιας ακόμη συγκλονιστικής στιγμής για την ανθρωπότητα, μιας απίστευτης συγκυρίας που αφορά όλο τον πλανήτη. Σήμερα γράφεται η ιστορία της Μάσκας, «Ο έρωτας στα χρόνια της Μάσκας»! Αυτό που πράγματι μας κάνει εντύπωση δεν είναι η χρήση ή μη της μάσκας, αλλά η ταυτότητα που μας δίνει πλέον απροκάλυπτα. Η «Μάσκα» αποτελεί γνώριμο φετίχ πολλών από εμάς τα τελευταία χρόνια. Μόνο που είχαμε συνηθίσει, γνωρίζαμε με ακρίβεια τον τρόπο, να την κρύβουμε, να καλύπτουμε όχι μόνο το πρόσωπό μας, αλλά την προσωπικότητά μας, τον αληθινό εαυτό μας, για να πλασάρουμε στους άλλους αυτό που χρειάζονται αλλά και αυτό που είναι αναγκαίο σε μας, μια και βαθιά μας επιθυμία είναι να μας έχουν ανάγκη οι υπόλοιποι, να μας αποδέχονται και να μας υπολογίζουν ανεξάρτητα εάν το αξίζουμε πολύ ή λίγο. Να είμαστε πάντα ψηλά στην ιεραρχία της γνώμης τους. Άλλωστε, ανέκαθεν οι άνθρωποι προσδιόριζαν την ταυτότητά τους σε σχέση με τους άλλους. Ένιωθαν πιο ασφαλείς ετερόφωτοι και ακόλουθοι παρά αυτόφωτοι και μόνοι. Καθώς μπήκε στη ζωή μας βέβαια και το διαδίκτυο, αποτέλεσε την πύλη για να ζήσουμε στο ποθητό όνειρο. Να ζήσουμε τη ζωή των άλλων, να πλασάρουμε τη ζωή που θα θέλαμε να έχουμε και όχι την πραγματική, μια ζωή δανεική και όχι δική μας.
Πριν από την περίοδο της «Μάσκας» ζούσαμε τη φάση της «Οθόνης»! Όλα περνούσαν μέσα από την Οθόνη, από το πάτημα ενός κουμπιού. Φιλτραρισμένες ζωές, φιλτραρισμένες αναμνηστικές φωτογραφίες, φιλτραρισμένοι έρωτες και αγάπες. Τώρα, δεν λείπουν τα φίλτρα αλλά προστέθηκε και η «Μάσκα». Σήμερα πλέον κυκλοφορούμε και δηλώνουμε φανερά σε όλους με τη χρήση της μάσκας αυτό που τα προηγούμενα χρόνια κάναμε με δεξιοτεχνία… να κουκουλώνουμε τις αδυναμίες μας, να αποκρύπτουμε τον πραγματικό μας εαυτό, να πλασάρουμε προς τα έξω την εικόνα που εμείς θέλουμε ή αυτή που κατασκευάσαμε για να μας θαυμάζουν οι άλλοι.
Αναγκαζόμαστε στην ουσία να δείχνουμε την αλήθεια μας, που δεν είναι άλλη από το αλλοιωμένο μας προσωπείο, από τον θαμπωμένο εαυτό μας. Μας διαφεύγει όμως η αξία της αυθεντικότητας, η οποία πάντοτε γοητεύει. Αιχμαλωτίζει το αληθινό και καταρρίπτει την φευγαλέα λάμψη των πυροτεχνημάτων, φέρνοντας μας πιο κοντά σε μαγευτικούς γαλαξίες. Άλλωστε, ό,τι έχει αξία και περιεχόμενο βρίσκει το δρόμο της καρδιάς μας. Όλα τα υπόλοιπα είναι εφήμερα, παροδικά, ασήμαντα μπρος στο μεγαλείο του αυθεντικού.
Ο άνθρωπος πάντοτε ποθούσε την επαφή με τους άλλους. Σήμερα ακόμη πιο έντονα, επιθυμεί βαθιά να συνδεθεί, να επικοινωνήσει, να αγαπήσει και να αγαπηθεί, αλλά φοβάται κιόλας. Βαθιές οι πληγές, δεν κλείνουν εύκολα. Η δε εμπιστοσύνη, παιχνίδι που παίζεται στα ζάρια, βασιζόμενη στην τύχη και στην καλή «χεριά»….
Παρόλα αυτά, συνεχίζει να ονειρεύεται και να επιθυμεί. Μετατρέπεται σε κυνηγός χιμαιρών. Μη μπορώντας να αναγνωρίσει το γνήσιο, διακρίνει μόνο την αντανάκλασή του. Πόσο μας λείπει ο έρωτας, αυτός ο έρωτας όμως που μας γεμίζει χαμόγελα και γαλήνη. Μικρές στιγμές απόδρασης μέσα στην φαιδρότητα της καθημερινότητας. Απεγνωσμένα τον αναζητούμε, νυχθημερόν τον υμνούμε ως κάτι το συναρπαστικό. Αλήθεια, τον αναγνωρίζουμε όταν μας πλησιάζει; Διακρίνουμε τα σημάδια του; ή μήπως τον έχουμε εξιδανικεύσει τόσο πολύ που μόνο τα δημιουργήματα της φαντασίας μας μας αγγίζουν;
Και πως θα έρθει στη ζωή μας; Με «Μάσκα» ή αυθεντικός; Και εμείς; Θα τολμήσουμε να βγάλουμε τη «Μάσκα» από πάνω μας όταν το συναντήσουμε; Θα δείξουμε το πραγματικό μας εαυτό ή θα φοβηθούμε, περιμένουμε τη μέρα της «αποκάλυψης», τη στιγμή που θα πέσουν οι «Μάσκες» και για τους δυο. Και τότε συνειδητοποιούμε πως για άλλη μια φορά πέσαμε θύματα, μας εξαπάτησαν….. Στην πραγματικότητα όμως μας εξαπατά ο ίδιος μας ο εαυτός και όχι μόνο εμάς αλλά και τους γύρω μας. Απογοήτευση, θλίψη, απομόνωση, παραίτηση…..
Και έτσι, απλά καθόμαστε και μοιρολογούμε, εξυμνούμε μια κατάσταση, την ονομάζουμε ιδανική, επιδιορθώνουμε όλα τα «φίλτρα» και ……περιμένουμε, αδρανείς περιμένουμε να έρθει…. «Ο έρωτας στα χρόνια της Μάσκας»…..
Συνήθως δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς είμαστε εμείς για τον άλλον. Είτε νομίζουμε, είτε φανταζόμαστε, είτε φοβόμαστε, είτε φαντασιωνόμαστε το πώς μας βλέπει, τη θέση που έχουμε στη ζωή του. Πιστεύουμε πως το αληθινό μας κομμάτι βρίσκεται στην καρδιά του. Και μετά εμφανίζονται τόσες εκπλήξεις… και η ζωή μας προσφέρει απλόχερα πολλές… Φταίμε βέβαια και εμείς, ενώ δίνουμε τόση προσοχή σε τόσα μικρά καθημερινά πράγματα, τις σχέσεις μας δεν τις θερμομετρούμε σωστά. Τις αφήνουμε στην τύχη και στο συναπάντημα των συγκυριών, στο χρώμα και στο σχέδιο της «Μάσκας».
Η λέξη «Μάσκα», είναι ένα από τα πλέον κοινά ακούσματα στην κοινωνία μας και συνήθως συνδέεται με την διάψευση των ονείρων μας, με το τέλος της πρώτης, τρυφερής νεότητας, με το κενό και την απάθεια, τη συναισθηματική αδράνεια και εν τέλει με την πλήρη απομόνωση. Στην εικόνα της συναντάμε καθένα από εμάς, τον κάθε άνθρωπο που στα νιάτα του ονειρεύτηκε ένα νέο, όμορφο κόσμο, αλλά που η ζωή τον διέψευσε, δεν του έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία και το μόνο του καταφύγιο τώρα είναι η διαδρομή του προς την απόλυτη σιωπή.
Μήπως τελικά η χρήση της μάσκας αναδεικνύει το «πραγματικό» μας πρόσωπο; Άλλωστε, εδώ και χρόνια είχαμε αποξενωθεί χρησιμοποιώντας τη «Μάσκα» του διαδικτύου για να κοινωνήσουμε με τους άλλους ανθρώπους. Μήπως τελικά η «Μάσκα» βγάζει στην επιφάνεια την πραγματική εικόνα της κοινωνίας μας σήμερα και μήπως αυτό είναι που μας ενοχλεί περισσότερο; Μήπως τελικά η κοινωνία μας νοσούσε πολύ πριν εμφανιστεί στη ζωή μας η «Μάσκα»;
Οι άνθρωποι περνούν όλη τους τη ζωή σκεπτόμενοι πώς θα ήθελαν να τη ζήσουν πραγματικά και σήμερα αυτό που τους προβληματίζει είναι ποια μάσκα να φορέσουν……
Γιατί δεν μπορούμε να ξεφορτωθούμε εύκολα τις «Μάσκες» που μας χαρίζουν ψευδαισθήσεις ευτυχίας….
Παπαδανιήλ Ελπίδα
Αρθρογράφος, Συνεργάτης COA
