Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ,
Δρ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΠΑΠΑΝΗΣ

Η Σύγκρουση στη σχέση … Συγκρουσιακό και διχαστικό συντροφικό περιβάλλον

Υπάρχουν καταστάσεις και ενέργειες, λεκτικές ή πραξιακές, οι οποίες οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στη λύση της συμβίωσης ή στην ποιοτική υποβάθμιση της.
–Τα βαριά, άκριτα λόγια, οι ύβρεις και οι χαρακτηρισμοί, ακόμα κι αν δεν εννοούνται κατά βάθος, αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια στον ψυχισμό των εμπλεκομένων και αποκλείουν σταδιακά κάθε προσπάθεια να συμβιβαστούν τα διεστώτα.
-Οι ακατάπαυστες αναφορές στις πικρές αναμνήσεις του ζευγαριού, η διαρκής επίκληση των μελανών στιγμών, η αναδίφηση των ανήκεστων τραυμάτων του κοινού παρελθόντος, η επανάληψη των ανωφέλετων, παλιών αντιθέσεων σε κάθε παροντικό ζήτημα, που ανακύπτει, προκαλεί μια αχρείαστη και κωμική επανάληψη των παραγόντων, που διαιρούν και χωρίζουν.
-Οι παρεμβάσεις τρίτων, ακόμα κι αν διέπονται από αγαθά κίνητρα.
-Οι πολλαπλές, ανεπιτυχείς προσπάθειες να βρεθούν λύσεις οδηγούν σε ματαίωση και εδραιώνουν την πίστη ότι κάθε συμφιλιωτική πρωτοβουλία είναι μάταιη.
-Η εσκεμμένη ή αθέλητη αδιαφορία και η αγνόηση των αναγκών του/της συντρόφου.
-Η αχαλίνωτη έκφραση αρνητικών συναισθημάτων
-Οι αυθαίρετες γενικεύσεις, το μάντεμα της σκέψης του άλλου, η ατεκμηρίωτη προσωποποίηση κάθε συμβάντος, η αέναη, καταστροφική κριτική, η ελαχιστοποίηση των θετικών και η μεγιστοποίηση των αρνητικών, η άδικη κατηγοριοποίηση των συμπεριφορών και των κινήτρων του άλλου.

Προτού διακινδυνεύσετε, επομένως, την επόμενη ανοιχτή σύγκρουση, είτε λόγω συνήθειας, κοινωνικής αδράνειας ή αγανάκτησης, αναλογιστείτε πως ο διχασμός στις συντροφικές σχέσεις συσσωρεύεται, ανατροφοδοτείται, ανακυκλώνεται μέχρι να γίνει μη διαχειρίσιμος.
–Μην ενδώσετε στον άκρατο συναισθηματισμό του διαπληκτισμού και μην επαναλάβετε τους χιλιοπαιγμένους, δυσλειτουργικούς και φθαρμένους ρόλους. Αποστασιοποιηθείτε για λίγο, πάρτε μια βαθιά ανάσα και κερδίστε χρόνο. Έτσι, όχι μόνο θα έχετε δικαίωμα στην αντίδραση, αλλά θα την σχεδιάσετε αποτελεσματικότερα, χωρίς την ακατανίκητη επίδραση του θυμικού, ενώ θα δημιουργήσετε τις απαραίτητες συνθήκες για να εκπλήξετε το σύντροφό σας.
-Μην ξεχνάτε πως ο απώτερος στόχος δεν είναι η επικράτηση, αλλά η γαλήνη στη σχέση.
-Κάθε προσπάθεια για ειρήνευση ξεκινά με ένα χαμόγελο και με επισήμανση των θετικών στοιχείων
-Η αξία σας κρίνεται από τα προβλήματα, που επιλύετε κι όχι από αυτά που δημιουργείτε ή διαιωνίζετε.
-Εμβαθύνετε στα κίνητρα και όχι μόνο στα λόγια του άλλου. Αναλογιστείτε ποια συναισθήματα κρύβονται πίσω από όσα φανερά λέγονται. Η επίθεση είναι φόβος, η θλίψη ενέχει οργή, η χαιρεκακία ματαίωση.
-Αποφύγετε το σαρκασμό, την ειρωνεία, την εριστική διάθεση. Τα αρνητικά ερεθίσματα επιφέρουν ανάλογες αντιδράσεις.
-Μιλήστε στο σύντροφό σας για την επίδραση που έχουν οι συμπεριφορές του στα συναισθήματά σας, αποκαλύψτε του τι νιώθετε, αποφεύγοντας τις κατηγορίες, τις αντεπιθέσεις και τις γενικεύσεις.
-Μιλήστε μόνο για τα ζητήματα, που σας απασχολούν τώρα. Αποφύγετε τις αναφορές σε άσχετα θέματα και μην επιτρέψετε γενικεύσεις και συμπεράσματα.
-Μην εμπλέκετε άλλους στη θεματολογία της συζήτησης. Το πρόβλημα αφορά αποκλειστικά τις δικές σας επιλογές
-Μην εγείρετε ή παραδοθείτε σε διλήμματα. Η ορθή απόφαση βρίσκεται έξω από αυτά. Σκεφθείτε εναλλακτικές προσεγγίσεις και προοπτικές, που δεν είχατε αναλογιστεί.

Εκπαίδευση στη λύση προβλημάτων
Όλα συνηγορούν στη διαπίστωση ότι τα πετυχημένα ζευγάρια δεν διαφέρουν από τα προβληματικά στον αριθμό ή στην ένταση των συγκρούσεων, αλλά στους επικοινωνιακούς τρόπους και τα σχήματα συμπεριφοράς, με τους οποίους επιλύουν τις ακανθώδεις αλληλεπιδράσεις τους.
Όμως, το κλειδί στην διαχείριση της έντασης δεν είναι μόνο η κουλτούρα αγάπης, σεβασμού, ανάληψης ευθύνης λελογισμένης έκφρασης συναισθήματος, ήπιας επιρροής, ισοτιμίας και οι ομαλές δυναμικές της ομάδας.
Έχει βρεθεί ότι ο αρτιότερος προγνωστικός παράγοντας επιτυχίας και μακροημέρευσης είναι η εκπαίδευση και η ανάπτυξη της ικανότητας του ζεύγους στην διατύπωση εναλλακτικών, αποτελεσματικών και άμεσων διεξόδων κατά την διευθέτηση προβλημάτων-μια δεξιότητα, που καλλιεργείται ακόμα και σε συμβουλευτικές συνεδρίες, αν δεν υπάρχει ήδη ως μοτίβο ή πρότυπο από την οικογένεια καταγωγής. Αρκεί, φυσικά, οι σύντροφοι να μην έχουν αμετάκλητα πολωθεί αναφορικά με τις στάσεις τους για τον άλλο ή να μην έχουν σταματήσει να κατανοούν ή να παρερμηνεύουν τα νοήματα του πάλαι ποτέ αγαπημένου τους.
Τα ψέματα στη σχέση
Στα περισσότερα ζευγάρια επικρατεί η ψευδαίσθηση πως η εμπιστοσύνη είναι το καθοριστικότερο κριτήριο, στις στέρεες βάσεις του οποίου θα σμιλευτεί η πορεία και η βιωσιμότητα της σχέσης. Χωρίς να υποτιμάται η βαρύνουσα σημασία της, δεν πρέπει να παραγνωριστεί το γεγονός ότι η οικοδόμηση της εμπιστοσύνης χτίζεται με πολύ κόπο, με αλλεπάλληλες δοκιμασίες και καταρρίπτεται εύκολα από λίγες μόνο αστοχίες, χωρίς να είναι εύκολα εφικτή η επαναφορά της. Οι δεσμοί είναι πολύ πιο σύνθετες διαδικασίες, για να στηριχθούν σε παρόμοιους υπεραπλουστευτικούς αφορισμούς και στερεότυπα.
Σχεδόν το 92% των ερωτικών συντρόφων ψεύδονται κατά συνθήκη ή κατά συρροή, αποκρύπτουν πληροφορίες και εν γένει αποφεύγουν τη συζήτηση ορισμένων ευαίσθητων θεμάτων. Τα ψέματα απαιτούν περισσότερη πνευματική ενάργεια σε σύγκριση με την αλήθεια, συσχετίζονται με το επίπεδο ευφυΐας, αποτελούν καλύτερο προγνωστικό δείκτη της, αποκαλύπτονται από τις συναισθηματικές ενδείξεις ευκολότερα απ’ ότι με τη λογική.
Οι άνδρες καταφεύγουν σε αυτήν την τακτική συχνά, ειδικά εάν πρόκειται να κερδίσουν βραχυπρόθεσμες ενισχύσεις, ενώ οι γυναίκες πολύ πιο εύκολα αποκρύπτουν τα συναισθήματά τους, προσποιούνται και σκηνοθετούν πειστικότερα και περιπλοκότερα τις αποκλίσεις τους από την αλήθεια. Επιπλέον, πολύ περισσότερο είναι διατεθειμένες να χαρακτηρίσουν θετικά άτομα, ενώ δεν το εννοούν, να υποκριθούν αντίθετες θυμικές εκφράσεις και τα ψέματά τους αναφέρονται σε άλλα πρόσωπα, σε αντίθεση με τον εγωκεντρισμό της παραπλανητικής συμπεριφοράς στους άνδρες. Φαίνεται ότι τα αγόρια ηλικίας 6-8 ετών ψεύδονται πιο συστηματικά σε σύγκριση με τα κορίτσια, στα πλαίσια της διεκδίκησης. Οι πταίσαντες ερωτικοί σύντροφοι σπάνια αισθάνονται ενοχές για τα ψέματα που είπαν, επειδή γνωρίζουν τα κίνητρά, που τους οδήγησαν εκεί, και δικαιολογούν εύκολα το παράπτωμα. Οι σκηνές μεταμέλειας είναι τις περισσότερες φορές πλαστές και οι μέθοδοι αποφυγής της τιμωρίας, ολοένα και συνθετότερες.

Άραγε γιατί μία συμπεριφορά με τέτοια συχνότητα εμφάνισης εξοβελίζεται μετά βδελυγμίας και αποτελεί τεκμήριο και πιστοποίηση ενός αβέβαιου μέλλοντος για τη σχέση;

Οι έρευνες αποδεικνύουν ότι οι ερωτευμένοι δεν μπορούν εύκολα να διακρίνουν τα ψεύδη του συντρόφου τους ή εθελοτυφλούν, για όσα σε τρίτα πρόσωπα είναι απολύτως φανερά. Μάλιστα, οι τυφλωμένοι από την επιθυμία είναι ικανότεροι να εντοπίζουν ανακρίβειες σε αγνώστους, παρά στο ερώμενο πρόσωπο, του οποίου τα ψεύδη φανερώνονται τυχαία. Ο έρωτας είναι εξιδανίκευση και προβολή.
Καθώς ο ερωτικός οίστρος δυναμώνει, οι σύντροφοι έχουν πολύ περισσότερους λόγους να πουν ψέματα, αλλά η δεξιότητα ευθείας κρίσης καταποντίζεται. Δεν είναι τυχαίο ότι περίπου το 95% των αναληθειών θα περάσουν απαρατήρητες. Οι άνθρωποι εξαπατούν ευκολότερα τα πρόσωπα που τους εμπιστεύονται.
Τα ψέματα είναι μία τέχνη και τεχνική, που μαθαίνεται από την ηλικία των έξι μηνών. Για τα παιδιά είναι πολύ εύκολο να αποφύγουν την τιμωρία διά της πλαγίας αυτής οδού, παρά να μην πουν αλήθεια, για να μην πληγώσουν κάποιον.
Οι ψυχολόγοι είναι πεπεισμένοι, ότι τα ψέματα διαχωρίζουν και διαφυλάσσουν την ερωτική σχέση από τις αναπόφευκτες αρνητικές σκέψεις, διατηρούν ένα μέρος της αυτονομίας της προσωπικότητας σε καταστάσεις, που αυτή εκουσίως και άνευ όρων παραδίδεται στο υποκείμενο του πόθου και παρέχουν την απαραίτητη ένταση, η οποία αναβαθμίζει το ενδιαφέρον. Παρόλα αυτά, η αποκάλυψη της αλήθειας κλονίζει και προκαλεί τριγμούς, που πρέπει να διευθετηθούν άμεσα, ειδάλλως λαμβάνουν ανεπιθύμητες διαστάσεις.
Σύμφωνα με στατιστικές, τα περισσότερα ψεύδη εκστομίζονται, από φόβο μήπως η πραγματικότητα, ένα γεγονός ή κάποια τελεσθείσα πράξη διαταράξει τη γαλήνη της σχέσης. Εάν ο σύντροφος είναι επικριτικός, ελεγκτικός και καχύποπτος, η πιθανότητα εξαπάτησης αυξάνεται. Μάλιστα, η συμπεριφορά αυτή μπορεί να ενισχυθεί με δύο τρόπους: είτε επειδή δεν έγινε αντιληπτή από τον ενδιαφερόμενο και απέδωσε άμεσα συναισθηματικά ή υλικά κέρδη είτε επειδή η αντίδραση του άλλου ήταν τόσο εριστική, που ο φόβος και το άγχος παγίωσαν την πεποίθηση πως ένα ψέμα είναι συμφερότερο από τη διένεξη. Παρατηρήθηκε ότι οι τεχνικές αποσιώπησης και διαστρέβλωσης της αλήθειας με το χρόνο γίνονται ολοένα και πιο εμπεριστατωμένες, ανάλογα με το βαθμό αντίδρασης του συντρόφου και την εμπειρία.
Οι λεκτικές αλληλεπιδράσεις του ζευγαριού συνήθως κατηγοριοποιούνται σε πληροφορίες για συναισθήματα, για την εξουσία ως συστηματική επιρροή, για πόρους (υλικούς και πνευματικούς), για επίλυση προβλημάτων, για τη σεξουαλική δραστηριότητα, για διαδικασίες διεκπεραίωσης, για τις σχέσεις του με άλλα πρόσωπα, για γενικό σχολιασμό γεγονότων, και για σχεδιασμό. Το ψέμα είναι η συστηματική αλλοίωση ή απόκρυψη πληροφοριών σε κάποιον από τους παραπάνω τομείς, η οποία, σύμφωνα με τη θεωρία της κοινωνικής συναλλαγής, διέπεται από τις αρχές της αμοιβαιότητας: Ακόμα κι αν το ψεύδος αγνοηθεί πρόσκαιρα, η επίδρασή του παραμένει και πρέπει να εκτονωθεί.
Οι άνθρωποι τείνουν να απομακρύνονται από όσους δεν συνεργάζονται ή παρακρατούν αγαθά και πληροφορίες για τον εαυτό τους. Το ψέμα εν ολίγοις, όταν γίνει φανερό, δημιουργεί τις αναγκαίες συνθήκες ανταγωνισμού και έλλειψης ικανοποίησης που θα οδηγήσουν στην ανταπόδοση ή την αποξένωση. Παράλληλα, επιτείνει την αμφιβολία στην επικοινωνία, αυξάνοντας την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια.
Τα συνηθέστερα ψέματα αφορούν τις παλιές ερωτικές σχέσεις, την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους, ειδικά εάν ανήκουν στο αντίθετο φύλο, δικαιολογίες απομάκρυνσης και διαχείρισης του χρόνου, τις φιλίες και τις σχέσεις με την οικογένεια καταγωγής, τα έξοδα για αγορά αγαθών, τα πολύ προσωπικά συναισθήματα και την πραγματική αντίληψη για τον άλλο. Πολύ συνηθισμένη είναι η απόκρυψη των σεξουαλικών φαντασιώσεων και προτιμήσεων, του αυνανισμού, της αντιπάθειας για φίλους ή την οικογένεια του συντρόφου, της αποστροφής για τις μικρές συνήθειες του άλλου, πχ. Για τον τρόπο που τρώει, για ζητήματα καθαριότητας κλπ. Όλα τα προαναφερθέντα θα ενσκήψουν ως λαίλαπα, όταν η σχέση αποκτήσει υπέρμετρη οικειότητα ή οδηγηθεί σε σοβαρή σύγκρουση.
Όσο ειλικρινέστερος θεωρείται ο σύντροφος, τόσο αυξάνεται η προθυμία για συναισθηματική επένδυση, εφόσον οι συνθήκες και η ένταση του έρωτα είναι φυσιολογική. Το ψέμα αυξάνει τη διάθεση για στέρηση πόρων, για επιβολή ορίων, για επανάκτηση της αυτονομίας και για διατήρηση των προνομίων της ελεύθερης ζωής. Η εμφάνισή του είναι δηλωτική της διαπίστωσης ότι η σχέση δεν είναι λειτουργική και η ευθύνη δεν πρέπει να επιρρίπτεται αποκλειστικά στον ψευδόμενο.
Οι ρόλοι στην ερωτική διαδικασία είναι πάντοτε συμπληρωματικοί. Το ψέμα σε τελική ανάλυση μπορεί να εκληφθεί ως φόβος για τον ασφυκτικό εναγκαλισμό ενός συντρόφου ή μία κραυγή για περισσότερη προσοχή και αλλαγή.

Συμβατότητα χαρακτήρων
Όσο κι αν αποκλίνει από την πεποίθηση ότι τα αντίθετα έλκονται, οι αγεφύρωτες διαφορές στις αξίες, στις προτιμήσεις και στις φιλοδοξίες, οδηγούν σε νοσηρά σενάρια και παρανοϊκά αφηγήματα. Ακόμα κι αν οι σύντροφοι επιχειρήσουν να συγκατατεθούν, επιτρέποντας εναλλακτικές εκπτώσεις στα δικά τους θέλω, γρήγορα η αναστολή αυτή των επιθυμιών θα οδηγήσει σε επιθετικότητα ή παραίτηση. Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι η συμπεριφορά του ζευγαριού και οι δυναμικές, που το καθορίζουν, παγιώνονται με το χρόνο σε επαναλαμβανόμενα συστήματα.
Οι ακόλουθες διαφορές στο χαρακτήρα των συντρόφων, μπορούν να διαρρήξουν τον υμένα μιας σχέσης.

Βαθμολογήστε τον εαυτό σας και την εικόνα, που έχετε για το σύντροφο σας, στο καθένα από τα παρακάτω αντιθετικά χαρακτηριστικά (από το 0 έως το 10) κι αν η διαφορά σας είναι πάνω από 5 στα περισσότερα από αυτά, αναλογιστείτε αν η σχέση σας καταπιέζει ή έχετε ανακαλύψει τρόπους προσαρμογής:

– Εσωστρεφής/εξωστρεφής:  Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Οικειότητα/ Ιδιωτικότητα: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Κοινωνικός/προτιμά την ηρεμία-απομονωμένος: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Συναισθηματικός/Λογικός: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Διαρκής Κριτική για τα πάντα /Αμυντική στάση: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Κατήγορος/ Απολογούμενος: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Σπάταλος/ Φειδωλός ή τσιγκούνης: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Αρέσκεται στα κηρύγματα/ Παραμένει μαθητής-παιδί: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Ρεαλιστής/ Ονειροπόλος: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Απρόβλεπτος-του αρέσουν οι εκπλήξεις και τα ασταθή περιβάλλοντα/ Σταθερός, ασφαλής: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Ταξιδευτής/ Στατικός: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Επαναστατικός/ συμβιβαστικός: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Παράφορος /Μετρημένος: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Υπερβολικός/ Έχει την τάση να υποβιβάζει τα πάντα ή να μη δίνει σημασία: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Αμετροεπής/Λακωνικός: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Επιπόλαιος/Υπεύθυνος: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Τακτικός/ ανοργάνωτος: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Γρήγορος ρυθμός προσωπικής εξέλιξης/ Σταθερός ή βραδύς ρυθμός ανέλιξης: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Εργασιομανής- προσηλωμένος στην σταδιοδρομία/ Προτιμά την αδράνεια- χαλαρός: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Οικογενειάρχης/ ανεξάρτητο και ατομιστικό πνεύμα: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Τάση για απιστία- αρέσκεται στο να προκαλεί ερωτικά/ Μονογαμικός: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Φιλοσοφημένος/επιφανειακός: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Σεξουαλικά ενεργός, αισθησιακός/ Παραιτημένος όσον αφορά το σεξ – πεζός: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Ευθύς- Ντόμπρος/ Χρησιμοποιεί πλάγιους τρόπους: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Ευγενικός/Απότομος: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Έμφαση στην περιποίηση και στην εξωτερική εμφάνιση/ ατημέλητος: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Μηδενιστής-υλιστής-με μηχανιστική σκέψη/ Ανθρωπιστής-θετική ψυχολογία: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Ανάλγητος/Συμπάσχων-ουσα: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Τυχοδιώκτης, καιροσκόπος-αποσπασματικός/ με αμετάβλητες ηθικές αρχές, συστηματικός: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Επιφανειακός-επιπόλαιος/ με προσοχή στη λεπτομέρεια: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Επίμονος/ Υποχωρητικός: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Εύκαμπτος/Αδιάλλακτος -άκαμπτος: Εγώ 1 έως 10/η σύντροφος 1 έως 10

– Διάφορες στις προτιμήσεις για την τέχνη, τη μουσική, την ψυχαγωγία σε κλίμακα

Μπορείτε να επικοινωνείτε με τον συγγραφέα  papanis@papanis.com 

ΠΗΓΗ: https://neatisviotias.gr/?p=38032