ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ vs COVID 19
Κορονοϊός, πανδημία, καραντίνα….πώς διαχειριζόμαστε αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση; Πόσο επιβαρύνει τον τομέα της τέχνης που υπηρετούμε; Πόσο αλλάζει τις ζωές μας; Είναι εύκολη η προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα; Μήπως καταλήγουμε να βλέπουμε τον εαυτό μας με ένα εξαιρετικά περιορισμένο τρόπο, σε ένα πλαίσιο που ελαχιστοποιεί τα όνειρα και τις προσδοκίες μας;
Εγγραφείτε στο email μας για να λαμβάνετε ενημερωτικά άρθρα και κείμενα και γνωρίστε τις διαφορετικές εμπειρίες ανθρώπων.
Στείλτε μας τις δικές σας απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο και μοιραστείτε μαζί μας τις σκέψεις σας για την πανδημία και τις τυχόν αλλαγές που έχει επιφέρει στη ζωή σας.
Παρχαρίδης Σταύρος
(Ηθοποιός-Σκηνοθέτης-Συγγραφέας)
¨Η στήριξη της ηθικής των πραγμάτων και
η ανάγνωση της αλήθειας,
μέσω μιας παράστασης στον θεατή,
αυτό είναι το θέατρο για μένα.¨
Νομίζω πως όταν αποφάσισα παιδί να είμαι με τους «πειρατές», αντί με τους «Σταυροφόρους», όταν φόρεσα την πρώτη καουμπόικη φορεσιά και κράτησα το πιστόλι όπως ο Τζον Γουέιν, καθώς και όταν μάζεψα τα άλλα πιτσιρίκια στο δωμάτιό μου να τους παίξω καραγκιόζη, με αντίτιμο δύο δραχμές ή μια τσίχλα… κάπου εκεί ξεκινάει θεωρώ και η σχέση μου με το θέατρο. Όλα τα άλλα ήρθαν με το πέρασμα του καιρού.
– Κορονοϊός, πανδημία, lockdown… προσωπικά πώς σε έχει επηρεάσει αυτή η κατάσταση; πώς διαχειρίζεσαι την περίοδο που διανύουμε; Πώς ισορροπείς;
Ποτέ δεν ήταν εύκολα τα πράγματα για όσους αποφάσισαν στην ζωή τους να έχουν δημιουργική σχέση με την τέχνη. Τώρα που συμβαίνει όλη αυτή η ιστορία, ο καθένας ψάχνει τρόπο να σώσει την καλλιτεχνική του ψυχή. Εγώ αφού δεν παίζω, γράφω και προετοιμάζομαι για ότι ακολουθήσει και έτσι ισορροπώ μέσα μου την ανάγκη για καλλιτεχνική έκφραση.
– Τι σε ανησυχεί πιο πολύ τώρα, στην εποχή της πανδημίας; Η δουλειά σου, η υγεία σου; Οι δικοί σου άνθρωποι;
Οι άνθρωποί μου, σε πρώτη φάση και δεν εννοώ τους ανθρώπους του στενού οικογενειακού κύκλου μόνο. Αλλά και κάθε πολίτη που με στηρίζει τόσα χρόνια με το να επιλέγει να δει την δουλειά μου, κάνοντας έτσι τον εαυτό του μέλος της ευρύτερης καλλιτεχνικής μου οικογένειας. Δε γνωρίζω το όνομά του ίσως, αλλά δεν γνωρίζω και το όνομα του προ προ προ προ προπάππου μου, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν είναι μέλος της οικογένειας μου.
Ελπίζω όλο αυτό να περάσει γρήγορα και το θέατρο να «αναρρώσει» συντομότερα.
– Πόσο επηρέασε η πανδημία του κορονοϊού τον τομέα της τέχνης που υπηρετείς;
Οικονομικά πολλοί, αν όχι όλοι, βρισκόμαστε στο χείλος της καταστροφής, αν όχι μέσα στο απύθμενο στόμα της. Καλλιτεχνικά πιστεύω πως η ανάγκη μας για δημιουργία είναι μάγμα, λάβα που συσσωρεύεται στα σωθικά ενός δημιουργικού καλλιτεχνικού ηφαιστείου.
Όταν θα ενεργοποιηθεί η τέχνη θα καλύψει με την ευεργετική της «τέφρα» κάθε ανάγκη που αυτή η ιστορία δημιούργησε. Βλέπετε η τέχνη είναι η μόνη που μπορεί να δώσει θετική χροιά στην λέξη «τέφρα». Και αυτό θα κάνει.
¨Αν θέλω να σου στερήσω την ελευθερία,
θα σε πείσω πως πίσω από οτιδήποτε,
κρύβεται ο «δολοφόνος»
της προσωπικής σου ασφάλειας¨
– Αναπροσαρμόζονται τα δεδομένα στο χώρο της τέχνης σήμερα; Εν όψη της πανδημίας του κορονοϊού αλλάζει η επαγγελματική της μορφή;
Η τέχνη είναι μία, όπως το οξυγόνο. Αν «μολύνθηκε» προσωρινά, θα ξαναβρεί την αίγλη της και την καθαρότητά της. Αν τώρα προκύψουν καινούργιοι τρόποι που θα ορίσουν την επαγγελματική της μορφή καλώς να ορίσουν, αρκεί να την υπηρετούν και όχι να την υποβαθμίζουν.
– Στον άνθρωπο υπάρχουν πάντα δύο αντικρουόμενες ανάγκες, η ανάγκη για ελευθερία και η ανάγκη για ασφάλεια. Ποια πιστεύεις ότι κυριαρχεί εντονότερα σήμερα;
Η ελευθερία είναι το μόνο που εξασφαλίζει την ασφάλεια… όλα τα άλλα είναι χρήση των δύο εννοιών κατά το δοκούν. Δεν βλέπω καμιά αντικρουόμενη ανάγκη,. ο άνθρωπος πάντα θέλει να είναι ελεύθερος, γιατί μόνο μέσα από εκεί αισθάνεται ασφαλής. Το έχει αποδείξει περίτρανα το παρελθόν. Ας μην λάβουμε την προσωρινή ανάγκη για «ασφάλεια» σαν δεδομένη υπέρτατη λύση και για το μέλλον, γιατί αυτό θα ήταν πολύ επικίνδυνο. Αν θέλω να σου στερήσω την ελευθερία, θα σε πείσω πως πίσω από οτιδήποτε, κρύβεται ο «δολοφόνος» της προσωπικής σου ασφάλειας. Ο καθένας διαλέγει τι θέλει να κυριαρχήσει. Ας μην προεξοφλούμε το προσωρινό ως μόνιμο. Είναι κατά την γνώμη μου λάθος.
– Ζούμε σε μια κοινωνία η οποία προσδιορίζεται από την έντονη, ψυχαναγκαστική πολλές φορές, επιδίωξη της τέλειας ζωής. Κατά πόσο πιστεύεις ότι η πανδημία και όσα ζούμε αλλάζουν τις επιδιώξεις μας; Τις προτεραιότητές μας;
Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Ευκαιρία να καταλάβουμε πως τίποτα δεν είναι δεδομένο. Πως τίποτα δεν είναι σίγουρο, πως τίποτα δεν είναι παντοτινό. Ας επαναπροσδιορίσουμε τις προτεραιότητές μας όποιες και να είναι αυτές. Ας γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και τέλος ας γίνουμε αυτό που στερηθήκαμε μέσα από αυτήν την ιστορία. Ας δούμε επιτέλους τι είναι αυτό που πραγματικά έχει αξία να παλέψει κανείς.
– Ποια συναισθήματα σου βγάζει η σημερινή κατάσταση; Τα αναγνωρίζεις και στους γύρω σου ή διακρίνεις κάτι διαφορετικό;
Νομίζω πως το βλέπω περισσότερο σαν ανασυγκρότηση. Χρόνο για να σκεφτώ καλύτερα κάποια πράγματά. Ευκαιρία να γράψω πράγματα που ήθελα και δεν έβρισκα χρόνο. Σίγουρα έχει επηρεάσει η όλη κατάσταση αρνητικά πολύ κόσμο και είναι λογικό. Αυτό όμως που δεν πρέπει να γίνει, είναι να θεωρήσει ο οποιοσδήποτε ότι αυτή η κατάσταση είναι μόνιμη.
– Πόσο εύκολη είναι η ευγνωμοσύνη στις μέρες μας, με όλα αυτά που συμβαίνουν;
Θεωρώ πως σε τέτοιες περιστάσεις περισσότερο πρέπει να είμαστε ευγνώμονες για αυτά που είχαμε. Και όταν με το καλό περάσει όλο αυτό να είμαστε ευγνώμονες που βγήκαμε μέσα από αυτό, χωρίς να αλλοιωθεί ανεπανόρθωτα το είναι μας, αυτό που πραγματικά είμαστε., Τα πιστεύω μας, η οντότητά μας. Γιατί η ευγνωμοσύνη δεν είναι χαρακτηριστικό μιας συγκεκριμένης στιγμής που πρέπει να δείχνεται ή όχι, ανάλογα την περίσταση. Είναι ο παρονομαστής που έδωσε στους αιώνες αξία στην ύπαρξη, στην ζωή. Και πιστεύω πως η ευγνωμοσύνη πάντα είναι εύκολη υπόθεση. Δεν παίζει κανένα ρόλο το τι συμβαίνει. Ακόμη και η πιο αχάριστη διάνοια όταν πολύ διψασμένη πιει ένα ποτήρι νερό νιώθει ευγνωμοσύνη. Είναι εύκολη λοιπόν πολύ εύκολη.
– Με όλα αυτά που περάσαμε αυτή τη χρονιά έχεις νιώσει να φτάνεις στα όριά σου και πως το διαχειρίστηκες;
Στα έσχατα όρια οικονομικά, όπως όλοι, ναι. Καλλιτεχνικά νομίζω πως είχα τον χρόνο να σκεφτώ και να σχεδιάσω πράγματα. Επαγγελματικά όταν κάνεις αυτό που κάνω εγώ, είσαι προετοιμασμένος και «εκπαιδευμένος» στις δυσκολίες. Ο τρόπος όμως που τα κέντρα αποφάσεων αντιμετώπισαν τις ίδιες καταστάσεις με διαφορετικό τρόπο, αυτό κάποια στιγμή εξάντλησε την υπομονή μου. Μετά σκέφτηκα πως αν υπήρχε έστω και μια πιθανότητα να βλάψει κάποιος την τέχνη εκμεταλλευόμενος την κατάσταση, εγώ δεν θα του έδινα την ευκαιρία και δεν θα έβαζα την παραμικρή πλάτη για να το πετύχει. Έτσι στράφηκα σε αυτά που μπορούσα να κάνω και όχι σε αυτά που είχα σχεδιάσει. Δημιούργησα μια στήλη σε συνεργασία με την ΚΟΥΛΤΟΥΡΟΣΟΥΠΑ και τον Γιάννη Τσιρόγλου με τίτλο «ΕΙΚΟΝΩΝ ΛΕΞΕΙΣ» και μέσα από αυτήν ξεκίνησα την διαδραστική μου σχέση που τόσο πολύ αγαπώ με τους θεατές – αναγνώστες.
– Ο Καζαντζάκης γράφει « Όσο ζούμε μια ευτυχία, δύσκολα τη νιώθουμε.. Μονάχα όταν περάσει και κοιτάξουμε πίσω μας αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε πόσο ευτυχισμένοι σταθήκαμε…». Θα μπορούσες να πεις ότι το έχεις νιώσει τη χρονιά που μας πέρασε;
Ναι, γιατί ο Καζαντζάκης δεν μπορεί να κάνει λάθος. Και εγώ δεν αποτελώ εξαίρεση. Και θα σας πω κάτι και να το θυμηθείτε, ο Καζαντζάκης θα επαληθευτεί για μια ακόμη φορά, όταν όλο αυτό περάσει με το καλό, γιατί θα περάσει, τότε λοιπόν θα έρθουν στιγμές που πολλοί θα πουν «Τι ωραία τότε με την καραντίνα αράζαμε σπίτι, βλέπαμε περισσότερο τα παιδιά μας αράζαμε…..κτλ. Κτλ.» και θα είναι αλήθεια γιατί ο άνθρωπος και στις δυσκολότερες στιγμές μόλις περάσουν θυμάται τις στιγμές ευτυχίας.
– Δίνεις σημασία στη γνώμη των άλλων; Στη γνώμη και την άποψη της μάζας; Σε επηρεάζει και αν ναι, σε τι βαθμό;
Με ενδιαφέρει η μοναδικότητα του καθενός η οποία με γοητεύει, με εμπνέει και φυσικά η γνώμη του. Δεν μπορώ να αντιμετωπίσω τους συνανθρώπους μου σαν «μάζα», το αφήνω αυτό σε εκείνους που νομίζουν ότι έχουν το δικαίωμα να το κάνουν. Με επηρεάζει οτιδήποτε είναι καλόβουλο. Αλλά και σε κακόβουλες περιπτώσεις αναρωτιέμαι πως και γιατί κάποιος έφτασε να έχει αυτήν την γνώμη για μένα ή για ότι κάνω… αναλαμβάνω το μέρος της ευθηνής μου και προσπαθώ να διορθωθώ ακόμη και απέναντι σε αυτόν. Άσχετα αν και ο ίδιος κάνει το αντίστοιχο.
– Ποιο είναι αυτό που νιώθεις ότι σου λείπει πιο πολύ τώρα με τους περιορισμούς λόγω κορονοϊού;
Το να έρχομαι με ευκολία σε επαφή με τους ανθρώπους που αγαπώ. Μου λείπει και το να με ρωτούν που θα παρκάρουν για να έρθουν να δουν την παράστασή μας στο θέατρο μας στην Αθηνάς 21 το θέατρο ΜΑΙΩΤΡΟΝ. Μου λείπει η κουβέντα με ένα ποτηράκι κρασί μετά την παράσταση με τους θεατές. Μου λείπει το χαμόγελο και οι φασαρία που κάνουν τα παιδιά πριν και μετά την παράσταση της παιδικής μας σκηνής. Μου λείπουν τα παράπονα για το πόσο γρήγορα τελείωσε η παράσταση. Μου λείπουν πολλά τέτοιου χαρακτήρα. Αυτό που μου λείπει περισσότερο είναι η παρέα των συνεργατών μου όλα αυτά τα χρόνια. Μιλήσαμε πριν για ευγνωμοσύνη, μου λείπει που δεν μπορώ να τους είμαι ευγνώμον για όλες τις συγκινήσεις που μου χάρισαν, που ζήσαμε μαζί θεατές και καλλιτέχνες.
– Με όλα αυτά που συμβαίνουν τον τελευταίο χρόνο, καταφέρνεις να αντικρύσεις με αισιοδοξία το μέλλον;
Ο φόβος για ένα άσχημο παρόν και ένα θλιβερό μέλλον. είναι το πυρομαχικό που οπλίζει το όπλο όσων θέλουν να επιβληθούν ή να εκμεταλλευτούν το μέλλον του άλλου. Αν υπάρχουν τέτοιοι – εύχομαι πως όχι – εγώ δεν θα γίνω μέρος της πολιορκητικής τους μηχανής. Θα αισιοδοξώ και θα δημιουργώ μέχρι εσχάτων. Αυτό κάνουν όλοι όσοι κωπηλατούν στο απέραντο της τέχνης από κτήσεως κόσμου. Δεν βλέπω τον λόγο να αλλάξει κάτι τώρα.
– Αν ο κορονοϊός ήταν θεατρικό έργο ή ποίημα, πώς θα τον περιέγραφες; πώς το φαντάζεσαι;
Θα μου επιτρέψετε να απαντήσω γράφοντας για εσάς ένα Χαϊκού, αυτό το είδος ποίησης το οποίο ξεκίνησε από την Ιαπωνία και το οποίο λατρεύω.
«κεφάλι δράκου
τις φλόγες σου έσπειρες
γνώση θέρισα»
Σαν ένα Χαϊκού λοιπόν. Που μας δίνει την ευκαιρία για σκέψη. Σαν ένα τέτοιο δημιούργημα τον φαντάζομαι και ας έχει «άσχημη» και «τρομαχτική» όψη.
2020…άλλη μια περιστροφή γύρω από τον ήλιο ολοκληρώθηκε…
2021….. καιρός να γυρίσει ο «ήλιος» γύρω από εμάς.
¨Σας ευχαριστώ θερμά για τις πολύ ωραίες ερωτήσεις
που μου έδωσαν την ευκαιρία
να ακουστεί η προσωπική μου αλήθεια¨
Σταύρος Παρχαρίδης
(Ηθοποιός-Σκηνοθέτης-Συγραφέας)
Επιμέλεια κειμένου
Καμαρίτη Γεωργία
Αρθρογράφος, Συνεργάτης COA
